Skansen Rzeki Pilicy

Województwa łódzkie i mazowieckie zdobyły I miejsce w kategorii stoisko wielkopowierzchniowe na VIII Międzynarodowych Targach Turystyki Wiejskiej i Agroturystyki AGROTRAVEL, które w dniach 8-10 kwietnia odbyły się w Kielcach. Tomaszów reprezentował Skansen Rzeki Pilicy

Andrzej Kobalczyk, pomysłodawca, twórca i wieloletni dyrektor Skansenu Rzeki Pilicy, zakończył pełnienie swojej funkcji i odchodzi na emeryturę. W jego placówce jest już nowy kierownik.

Tuż przed świętami – w poniedziałek 21 grudnia do Skansenu Rzeki Pilicy trafił unikatowy, żelazny świadek historii. Jest nim ważąca 10 ton część mostu kolejowego, który przez prawie 130 lat spinał brzegi tej rzeki w Tomaszowie Mazowieckim. Jego żywot dokonał się w lipcu tego roku w związku z budową nowego mostu kolejowego na tym samym miejscu. Stara konstrukcja trafiła jako złom na przetopienie do huty. Na szczęście tego losu uniknął wspomniany wcześniej fragment mostu, tworzący tzw. portal najazdowy od trony Tomaszowa. Został przekazany nieodpłatnie pilickiemu skansenowi przez władze PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

Nagórzyckie Groty, udostępnione do zwiedzania przed niespełna czterema laty, cieszą się wciąż niesłabnącym zainteresowaniem krajowych i zagranicznych turystów. W tym czasie zawitało do nich łącznie ponad 155 tysięcy osób. W ciągu dziesięciu miesięcy tego roku liczba zwiedzających sięgnęła 36 tysięcy.

W minioną sobotę - 7 listopada na terenie Skansenu Rzeki Pilicy rozpoczął się nowy rozdział w niezwykłej historii poniemieckiego schronu przeciwlotniczego, który przez 70 lat tkwił pod centralnym placem Tomaszowa Mazowieckiego. Potężny, ważący ponad 12 ton fragment betonowego schronu został umieszczony w głębokim wykopie na terenie skansenowej, unikatowej w Polsce ekspozycji fortyfikacyjnej.

Tegoroczne obchody Święta Niepodległości tomaszowski Skansen Rzeki Pilicy postanowił uświetnić oryginalną wystawą. Wskazuje na to już tytuł ekspozycji: „Okopowa – patriotyczna”, pod którym kryją się różnorodne okazy żołnierskiej wytwórczości połączone patriotyczną, polską symboliką. Ze względu na sposób i okoliczności wykonania dzieła te zaliczają się do tzw. sztuki okopowej, która rozwinęła się w latach I wojny światowej, zwłaszcza na froncie zachodnim. Cechą wspólną tych prac było używane do nich tworzywo, pozyskiwane najczęściej z najróżniejszych elementów uzbrojenia i żołnierskiego ekwipunku. Wiele ze stworzonych w polowych warunkach okazów żołnierskiej sztuki do dzisiaj fascynuje i porusza niezwykłą inwencją i artystycznym smakiem ich twórców.

Patrząc na dzisiejszą, coraz płytszą i coraz węższą Pilicę trudno jest uwierzyć w to, że kiedyś pływały po niej najprawdziwsze parowce. Ba, jeden z nich na pewno, a drugi – prawdopodobnie, dotarły tą rzeką do Tomaszowa! Co prawda, te rejsy nie miały charakteru regularnego, ale jednak się odbyły! W pierwszym przypadku, chodzi o podjętą w 1892 roku próbę uruchomienia żeglugi pasażerskiej między Stacją Klimatyczno-Leśną Inowłódz i ówczesnym Tomaszowem Rawskim.

Zarząd Lokalnej Organizacji Turystycznej w Spale, w związku z podjęciem uchwały na XIII sesji Rady Powiatu, na wniosek Zarządu Powiatu o wystąpieniu z naszego stowarzyszenia jak i informacją zamieszczoną na łamach serwisu internetowego www.nasztomaszow.pl wyjaśnia co następuje:

Oprócz wielotysięcznej rzeszy turystów z kraju i zagranicy częstymi gośćmi w Skansenie Rzeki Pilicy są także naukowcy o różnych specjalnościach. Przyciągają ich tutaj gromadzone od wielu lat materiały źródłowe, dokumentujące przestrzeń kulturową wytworzoną przez wieki przez tę rzekę i jej dopływy. Niektóre z archiwalnych dokumentów, map, publikacji, rycin, czy fotografii, znajdujących się w zbiorach pilickiego skansenu, są wręcz unikatami. Niejednokrotnie stanowią one nie lada gratkę dla autorów prowadzących badania naukowe z różnych dziedzin wiedzy.

W historycznych i filmowych klimatach upływało niedzielne popołudnie 27 września w obiekcie obsługi turystów pod Grotami Nagórzyckimi. Trwała tutaj biesiada historyczna, zorganizowana przez Skansen Rzeki Pilicy z okazji przypadającej w tym roku 185 rocznicy nadania praw miejskich dla Tomaszowa Mazowieckiego. Fakt ten upamiętniła urządzona staraniem skansenu rocznicowa wystawa pt. „Miasto u zbiegu pięciu rzek”. Swoją prapremierę miała ona podczas wrześniowych Dożynek Prezydenckich Spała 2015, jako część ekspozycji stoiska promocyjnego Urzędu Miasta w Tomaszowie Maz. Jej oficjalne i uroczyste otwarcie nastąpiło właśnie podczas niedzielnej biesiady przy Grotach Nagórzyckich.

Przypadającą we wrześniu 185 rocznicę nadania praw miejskich dla Tomaszowa Mazowieckiego w nieszablonowy sposób upamiętnia Skansen Rzeki Pilicy. Postanowił po raz pierwszy ukazać niezwykłą historię tego miasta przez pryzmat przepływających przez nie rzek, jak i realizowanych w nim filmów.

Obiekty związane z postacią prof. Ignacego Mościckiego - wybitnego naukowca, prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1926-1939 można znaleźć nie tylko na terenie jego byłej rezydencji letniej w Spale, ale także w … Tomaszowie Mazowieckim. Kilka takich cennych pamiątek trafiło w ostatnich latach do tutejszego Skansenu Rzeki Pilicy. Dzięki temu zostały ocalone przed grożącym im zniszczeniem. Po poddaniu pieczołowitej renowacji i konserwacji rozpoczęły w tomaszowskim skansenie swoje „drugie życie”.

Historia Tomaszowa Mazowieckiego, to historia przepływających przez miasto rzek. Woda z nich stanowiła podstawowy czynnik decycujący o powstaniu wzdłuż nich fabryk, które stały się wyznacznikiem rozwoju miasta ale i symbolem jego recesji.

Bogate i niejednokrotnie unikatowe zbiory Skansenu Rzeki Pilicy można oglądać nie tylko na stałych i czasowych ekspozycjach wewnątrz tej placówki. Ostatnio tomaszowski skansen dosyć często udostępnia je na tematyczne wystawy w innych muzeach. Przykładem: czynna obecnie w warszawskim Muzeum Wojska Polskiego panoramiczna wystawa pt. „Wielka wojna 1914-1918. Prawdziwy koniec Belle Epoque”. Znalazło się na niej prawie 40 okazów tzw. sztuki okopowej ze zbiorów pilickiego skansenu.

Ponad 900 dzieci wzięło udział w półkoloniach, jakie zorganizowane zostały w czasie tegorocznych wakacji przez tomaszowski Urząd Miasta. Wypoczynek letni w szkołach podstawowych odbywał się pod hasłem „STOP! WAKACJE! Wybieraj bezpieczne atrakcje”. Ze względu na fakt finansowania zajęć ze środków przeznaczonych na profilaktykę, czyli tzw. "funduszu kapslowego" uwzględniały one tematykę związaną z uzależnieniami, propagowaniem zdrowej aktywności fizycznej i alternatywnych form spędzania czasu wolnego wśród dzieci oraz z szeroko pojętym bezpieczeństwem.

Orzeźwiający chłód stał się podczas trwających obecnie tropikalnych upałów ważnym atutem Grot Nagórzyckich. Podczas, gdy na zewnątrz żar leje się z nieba, a słupek rtęci na termometrach codziennie przekracza 30 stopni Celsjusza, to w najdalszych czeluściach dawnej kopalni piasku kwarcowego temperatura sięga zaledwie 11 stopni! Bliżej wejścia termometr wskazuje parę kresek więcej. W porównaniu do chłodniejszych pór roku temperatura wewnątrz grot podniosła się tylko o kilka stopni.

Skansen Rzeki Pilicy i Groty Nagórzyckie znalazły się wśród największych atrakcji turystycznych woj. łódzkiego, polecanych przez telewizyjny program „Polska motocyklowa”. Cykl, proponuje miłośnikom jednośladów odwiedzanie miejsc godnych uwagi na terenie całego kraju. W wyborze miejsc realizatorów wspiera Polska Organizacja Turystyczna.

Zbudowany równo 130 lat temu żelazny most kolejowy na Pilicy już przeszedł do historii. Jego trójprzęsłowa konstrukcja o długości 150 metrów została rozebrana w lipcu i przeznaczona na złom. Pozostało jeszcze pociąć palnikami ostatnie elementy pomostu od strony Tomaszowa. Niebawem rozpocznie się w tym miejscu budowa nowej przeprawy kolejowej o podobnej konstrukcji żelaznej.

„Taktyka pojedynczego żołnierza”, „zwalczanie snajpera” i „walka ze stanowiskiem karabinu maszynowego” – takie umiejętności ćwiczyli w minioną sobotę na mini-poligonie Skansenu Rzeki Pilicy członkowie Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznej „Tobie Ojczyzno”.

Już ponad 30 podmiotów przystąpiło do programu Tomaszowska Karta Dużej Rodziny 3+. Został on uchwalony ponad 1,5 roku z inicjatywy koordynatora Stowarzyszenia "Republikanie" a obecnie radnego Rady Powiatu Tomaszowskiego, Mariusza Strzępka, który przygotował nie tylko projekt uchwały obywatelskiej w tej sprawie ale również opracował treść funkcjonującego u nas programu. Warto przy tym zaznaczyć, że dotąd zostało wydanych już 1994 kart, a 397 rodzin złożyło kolejne wnioski. Karta okazała się więc przysłowiowym strzałem w dziesiątkę.