Wszystko się może zdarzyć

Zlecone przez program Masz Głos, Masz Wybór badania przeprowadziło w dniach 6-25 marca 2014 roku Centrum Badania Opinii Społecznej (CBOS) na reprezentatywnej 1007-osobowej grupie dorosłych Polaków. Respondentom zadano po cztery pytania. Dwa dotyczyły ewentualnego zamiaru poparcia w nadchodzących wyborach dotychczasowego wójta/burmistrza/prezydenta oraz dotychczasowej rady miasta/gminy. Jedno zwyczajów - tego czy respondenci rozmawiają z rodziną/znajomymi na tematy związane z lokalnym życiem publiczny. I jedno - odczuć – tego, czy badani sądzą, iż władze samorządowe rzeczywiście zainteresowane są ich opiniami.

Mijająca kadencja samorządowa była dość szczególna. Z jednej strony był to okres wielu dużych inwestycji współfinansowanych przez Unię Europejską lub choćby powstających przy okazji Euro2012; z drugiej – bolesnych oszczędności związanych z kryzysem. Był to też okres coraz wyraźniejszego angażowania się mieszkańców w lokalne życie publiczne – spopularyzowania funduszu sołeckiego, pierwszych sukcesów i porażek budżetu obywatelskiego, wyraźnie zwiększonej aktywności ruchów miejskich oraz narastających gdzieniegdzie frustracji, które doprowadziły do fali lokalnych referendów odwoławczych. – Mieszkańcy poczuli się gospodarzami w swoich gminach i miejscowościach – zauważa Joanna Załuska, dyrektor programu Masz Głos, Masz Wybór. – Rozmawiają między sobą o sprawach lokalnych, mają konkretne oczekiwania od władz i wyrobioną opinię na temat ich dotychczasowej działalności. Czekają nas naprawdę interesujące wybory! Bardzo trudno przewidzieć ich rezultat.

1.

Wójt/burmistrz/prezydent miasta to osoba poddawana najbardziej wnikliwej ocenie mieszkańców. Jak wynika z badań, ocenie w dużej mierze pozytywnej. Na pytanie: Gdyby w nadchodzących wyborach samorządowych kandydował obecny prezydent/burmistrz/wójt (…), czy głosował(a)by Pan(i) na niego czy na innego kandydata? aż 42,9% respondentów zadeklarowało poparcie dla reelekcji. Najwierniejsi okazali się mieszkańcy wsi – aż 52,7% badanych poprze dotychczasowego wójta, a spośród grup zawodowych – rolnicy (61,6 % poparcia). Zmian nie chce też wiele (49,3%) spośród osób dobrze oceniających swoją sytuację materialną.

Kontrkandydata poparłoby 38,8% respondentów oraz 53,8% osób deklarujących się jako bardzo zainteresowane lokalną polityką.

2.

Radni (miasta/gminy) zapracowali na gorsze oceny. Aż 42,7% respondentów zagłosuje na kandydatów niezwiązanych z dotychczasową radą, a w grupie osób deklarujących bardzo duże zainteresowane lokalną polityką „wotum nieufności” przyznało radnym aż 50,5% badanych.

Zmian w radzie nie chciałoby jedynie 37,5% pytanych, a 19,8% nie ma jeszcze zdania.

krzyżowa analiza odpowiedzi na ww. pytania pozwala oszacować, że

• 32,3% Polaków chce zachowania status quo -  i rady, i prezydenta/burmistrza/wójta
• 31,5% Polaków chce całkowitej zmiany - zarówno rady jak i prezydenta/burmistrze/wójta
• 8,1% - chciałoby zmiany rady, ale reelekcji zwierzchnika urzędu
• 12,2% - jeszcze nie wie, jak zagłosuje

3.

Z badań wynika, że absolutna większość Polaków rozmawia „z rodziną, sąsiadami lub znajomymi z pracy na tematy związane z funkcjonowaniem lokalnego samorządu – o lokalnych inwestycjach, działaniu władz, gospodarowaniu publicznymi pieniędzmi itp.”

7,7% robi to bardzo często, 17,1% - dosyć często, a 37,1% - sporadycznie.

Samorządowych tematów w ogóle nie porusza tylko 15,2% dorosłych Polaków. Przy czym brak takich rozmów deklaruje aż 30% respondentów z wykształceniem podstawowym i tylko ponad 8% z wykształceniem wyższym.

4.

Większa świadomość obywatelska idzie w parze, nie tylko z potrzebą bycia informowanym przez władze o ich poczynaniach, ale również bycia wysłuchiwanym. Na pytanie Czy ma Pan(i) wrażenie, że obecny prezydent/burmistrz/wójt Pana(i) miasta/gminy jest rzeczywiście zainteresowany Pana(i) opinią nt. funkcjonowania miasta/gminy? odpowiedzi rozkładały się po równo. (43,7% - na tak i 44,9% – na nie). Warto jednak zaznaczyć, że mieszkańcy wsi znacznie częściej czuli, że ich opinie są ważne dla lokalnych władz, niż mieszkańcy miast powyżej 500 tys. mieszkańców (odpowiednio: 48,9% do 31,2% respondentów).

Badanie ujawnia też, że osoby zadowolone z obecnego prezydenta/burmistrza/wójta to najczęściej osoby, które uważają, że jest on rzeczywiście zainteresowany opinią mieszkańców nt. funkcjonowania miasta/gminy.

Wybory też są nasze!

Jedna trzecia Polaków chce radykalnej wymiany lokalnych władz, druga – ich pozostania. Wydaje się więc, że paradoksalnie ostateczny wynik wyborów zależeć będzie o tych, niezdecydowanych i w najmniejszym stopniu zainteresowanych życiem publicznym. I właśnie tym bardziej dlatego nie można dopuścić do jakże powszechnej sytuacji, w której najpierw kandydaci milczą przez wiele tygodni o swoich merytorycznych programach, a dopiero tuż przed wyborami zarzucają gminy tysiącami ulotek i w ten sposób je wygrywają.

- Polacy chcieliby merytorycznej dyskusji, o czym świadczy choćby gotowość 85% z nas do rozmów nt. lokalnego życia publicznego. Jeśli sami kandydaci nie wychodzą z inicjatywą, zróbmy to za nich – zachęca Joanna Załuska. – W tym roku, w ramach w akcji Masz Głos, Masz Wybór, proponujemy kilka działań na rzecz podniesienia jakości wyborów, jak również zmiany ich charakteru. Żeby mniej były plebiscytem popularności, a bardziej kontraktem, w którym kandydat zobowiązuje się uszanować pewne wspólnie wyznaczone cele i sposoby ich realizacji.

Wyznaczaniu takich celów służą m.in. zadania „Nasza gmina, nasza sprawa” oraz „Głosuj świadomie”. Ustalaniu reguł zadania Budżet obywatelski oraz Lokalne konsultacje. Zapraszamy serdecznie!

Do udziału w akcji Masz Głos, Masz Wybór można zarejestrować się na stronie internetowej www.maszglos.pl do 13 kwietnia 2014. Uczestnikom akcji pomagać im będą eksperci Fundacji im. Stefana Batorego i innych doświadczonych organizacji pozarządowych: Centrum OPUS, Pracowni Zrównoważonego Rozwoju, Sieci Obywatelskiej – Watchdog Polska, Stowarzyszenia 61 i Stowarzyszenia Szkoła Liderów.