Wygląda na to, że początki osadnictwa na Brzustówce, obchodzącej w tym roku 600-lecie pierwszej wzmianki historycznej, trzeba będzie cofnąć aż o dwa tysiące lat! Wskazują na to wstępne wyniki badań wykopaliskowych, prowadzonych od dwóch tygodni na obrzeżach tej dzielnicy, tuż za ujęciem wody z Pilicy. Rozbili tutaj swój obóz badacze pradziejów pod kierunkiem mgr. archeologii Michała Góry z Fundacji Uniwersytetu Łódzkiego. Prowadzą oni tutaj prace wykopaliskowe na zlecenie piotrkowskiej Filii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Mają one charakter ratowniczy i polegają na odsłonięciu oraz eksploracji i udokumentowaniu pradziejowego stanowiska rozkopanego w ubiegłym roku przez mieszkańca Brzustowa, prowadzącego tutaj nielegalne poszukiwania militariów. Przy okazji swoim wykrywaczem metali natrafił on na żelazne przedmioty związane z rozciągającym się w tym miejscu pradziejowym cmentarzyskiem. Wśród nich był doskonale zachowany grot włóczni oraz nożyce i nożyk. Stanowiły one wyposażenie dwóch grobów popielnicowych, zawierających w glinianych urnach
O tym, że była to słuszna decyzja świadczy wyjątkowo bogaty plon wykopalisk prowadzonych koło Brzustówki. Do minionego wtorku archeolodzy zlokalizowali na pradawnym cmentarzysku aż pięć dobrze zachowanych grobów popielnicowych, a w tym – cztery męskie i jeden – kobiecy. Wprawdzie gliniane, mocno przepalone urny nie przetrwały w całości, ale ich zawartość przeszła oczekiwania badaczy. Oprócz spalonych szczątków kostnych włożono bowiem do nich rytualnie zgięty żelazny grot włóczni, sprzączki i końcówki do pasów, nożyki i nożyce. W jednej z urn znajdowała się precyzyjnie wykonana z brązu ozdobna zapinka do odzieży – tzw. fibula. Wszystkie te przedmioty, pomimo upływu co najmniej 1 800 lat zachowały się w nadspodziewanie dobrym stanie.
Przy okazji archeolodzy zbadali miejsca rozkopane nielegalnie w ubiegłym roku, znajdując w nich jeszcze kilka interesujących przedmiotów. Obok natrafiono na jeszcze starsze ślady pradziejów, sięgające epoki brązu. Prawdopodobnie pochodzą one z osady, istniejącej w tym miejscu około V wieku przed naszą erą. Dla kierującego tymi wykopaliskami M. Góry, obecne odkrycia pod Brzustówką są jednymi z najcenniejszych i najciekawszych stanowisk archeologicznych w jego dotychczasowej karierze badawczej. Cmentarzysko, pozostawione przez ludność należącą do plemion germańskich, a dokładniej wandalskich, nie przypadkiem zlokalizowano na brzegu Pilicy. Rzeka ta mogła stanowić w wierzeniach tych ludzi swoiste sacrum, oddzielające świat martwych od świata żywych w postaci osady położonej na jej drugim brzegu.
Cennych wskazówek do tych wykopalisk dostarczyły przeprowadzone wcześniej precyzyjne badania geofizyczne tego terenu przy użyciu zdjęć satelitarnych. Pokazały one wyraźnie również ślady przecinających to cmentarzysko transzei strzeleckich z czasów II wojny światowej. Zostały one wykopane w 1944 roku w ramach budowy niemieckiej „Linii Pilicy”, mającej zapewnić obronę przed spodziewaną ofensywą armii radzieckiej. Po wojnie okopy zostały wypełnione śmieciami przez okolicznych mieszkańców. Obecne badania archeologiczne pozwoliły ustalić również dokładny przebieg tych okopów oraz ich późniejszą zawartość, w której są również pamiątki wojenne.
Warto dodać, że badania te stały się również dobrą okazją do zarobienia pieniędzy na resztę wakacji dla 25-osobowej grupy dziewcząt i chłopców, uczących się w tomaszowskich szkołach średnich oraz studentów różnych uczelni. Jak zgodnie podkreślają, udział w tych wykopaliskach jest dla nich także świetną okazją do poznania najdawniejszych dziejów ich nadpilickiej „małej ojczyzny”. Po zakończeniu prac archeologicznych, przewidzianym na najbliższy piątek, wydobyte z ziemi zabytki zostaną poddane odpowiedniej konserwacji i naukowemu opracowaniu. O ich dalszym losie zadecydują służby Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Prawdopodobnie część przedmiotów pochodzących z okresu wojny i lat powojennych trafi do zbiorów Skansenu Rzeki Pilicy, żywo interesującego się przebiegiem i rezultatami badań obecnych wykopaliskowych koło Brzustówki.
Napisz komentarz
Komentarze