Jaka czeka nas pogoda w łódzkim latem? Mamy prognozę z IMGW specjalnie dla NaszTomaszow.pl

Eksperymentalna prognoza długoterminowa temperatury i opadu dla województwa łódzkiego na czerwiec-wrzesień 2022 r.

Reklama

Średnia miesięczna temperatura powietrza w Łodzi w czerwcu oraz sierpniu najprawdopodobniej będzie się mieścić w zakresie normy wieloletniej z lat 1991-2020 (tab. 1), natomiast w lipcu i sierpniu – powyżej normy. Miesięczna suma opadów atmosferycznych w całym okresie powinna mieścić się w zakresie normy.

Tabela 1. Norma średniej temperatury powietrza i sumy opadów atmosferycznych dla miasta Łódź z lat 1991-2020 dla wybranych miesięcy w 2022r. wraz z prognozą dla Łodzi.

UWAGA! Aby poprawnie zinterpretować przedstawianą prognozę oraz zrozumieć pojęcia „poniżej normy”. „w normie” i „powyżej normy”.  

Co oznaczają pojęcia „powyżej normy", „poniżej normy" i „w normie"?

W IMGW-PIB, podobnie jak w innych ośrodkach meteorologicznych na całym świecie, średnią miesięczną temperaturę powietrza/miesięczną sumę opadów atmosferycznych dla danego miesiąca prognozuje się w odniesieniu do normy wieloletniej przyjmowanej za okres 1991-2020. Wartości średniej miesięcznej temperatury/miesięcznej sumy opadów z tego 30-letniego okresu sortuje się od najniższej do najwyższej, 10 najniższych wartości wyznacza średnią temperaturę/sumę opadów w klasie „poniżej normy”, 10 środkowych „w normie”, a 10 najwyższych „powyżej normy”.

Gdy przewidywana jest średnia temperatura/suma opadów:

- powyżej normy można zakładać, że prognozowany miesiąc będzie cieplejszy/bardziej mokry od co najmniej 20 obserwowanych, tych samych miesięcy w latach 1991-2020,

- poniżej normy można zakładać, że prognozowany miesiąc będzie chłodniejszy/bardziej suchy od co najmniej 20 obserwowanych, tych samych miesięcy w latach 1991-2020,

- w normie można zakładać, że prognozowany miesiąc będzie podobny do typowych 10 obserwowanych, tych samych miesięcy w latach 1991-2020.

Jak interpretować pojęcia „powyżej normy” i „poniżej normy” w prognozach na czerwiec-wrzesień?

Prognoza średniej temperatury powietrza „powyżej normy” nie jest równoznaczna z tym, że występować będą np. dni z temperaturą maksymalną powyżej 30°C, a prognoza „poniżej normy” np. dni z temperaturą minimalną poniżej 5°C. Jednocześnie prognoza średniej temperatury „poniżej normy" nie wyklucza pojawienia się dni z temperaturą maksymalną powyżej 30°C, a prognoza „powyżej normy” dni z temperaturą minimalną poniżej 5°C.

Należy pamiętać, że prognozowana średnia temperatura odnosi się do średniej temperatury całego miesiąca, do temperatury notowanej zarówno za dnia, jak i w nocy. Prognoza sumy opadów „powyżej normy” nie oznacza, że zdarzać się będą intensywne opady deszczu i burze, równocześnie prognoza "poniżej normy" nie odrzuca możliwości wystąpienia takich zjawisk. Prognozowana suma opadów odnosi się do sumy opadów ze wszystkich dni w miesiącu. W prognozach nie jest określany rodzaj opadu (śnieg lub deszcz).

Jakie modele prognostyczne wykorzystuje IMGW-PIB do opracowywania prognoz długoterminowych?

Opracowując końcową prognozę miesięczną, IMGW-PIB wykorzystuje własne autorskie modele IMGW-Reg i IMGW-Bayes oraz wyniki modeli NOAA (National Oceanic and Atmospheric Administration) i ECMWF (European Centre for Medium-Range Weather Forecasts).

Dlaczego prognozy długoterminowe obarczone są dużą niepewnością i mogą się od siebie różnić?

Pomimo coraz większej mocy obliczeniowej superkomputerów i szerokiej wiedzy o procesach pogodowych, wciąż nie można uniknąć błędów i różnic w prognozach na tak długi okres w przyszłość. Wynikają one zarówno z ryzyka wystąpienia nagłych (często lokalnych) zjawisk meteorologicznych, które mogą zaburzyć prognozowane procesy pogodowe, jak i z samej różnorodności wykorzystywanych w modelach prognostycznych założeń fizycznych oraz równań matematycznych i statystycznych. Nie jest możliwy dokładniejszy opis przewidywanej pogody z tak dużym wyprzedzeniem. Należy pamiętać, że prognoza jest orientacyjna, ma charakter eksperymentalny i dotyczy średniego przebiegu dla całego prognozowanego regionu i danego okresu prognostycznego.

 Trąby powietrzne

Trąba powietrzna to zjawisko silnego wiru powietrznego, związane zazwyczaj z przechodzącą chmurą burzową. Do wykształcenie się trąby powietrznej w otoczeniu burzy konieczne są określone warunki. W dużym skrócie, musi wystąpić silny prąd wznoszący, który w trakcie wznoszenia w pewnych warunkach atmosferycznych wpada w ruch wirowy. Dalsze wznoszenie tego wiru powoduje jego pionowe rozciąganie i poziome zwężanie, co zwiększa prędkość wiru (podobnie jak podczas zbliżania rąk przy wykonywaniu piruetu – prędkość tancerza, tancerki wzrasta).

Najsilniejsze trąby powietrzne na ogół stowarzyszone są z bardzo specjalnym typem chmury burzowej – tzw. superkomórką burzową, która niesie ze sobą bardzo silny wir unoszącego się powietrza i względnie najczęściej jest uznawana za odpowiedzialną powstaniu trąby powietrznej – zwłaszcza w przypadku trąb silnych. Klasyfikacja siły trąb powietrznych jest bardzo rozległa. W skali Fujity prędkość wirów w najniższym, zerowym stopniu skali wynosi od 64-116 km/h, a w najwyższym przekracza 260 km/h.

Jeżeli chodzi o częstotliwość występowania trąb powietrznych w Polsce, należy wyróżnić strefę brzegową Bałtyku, przy czym są to na ogół niezbyt groźne trąby wodne. Mimo że wyglądają spektakularnie i są widoczne z daleka, klasyfikuje się w najniższym stopniu w skali Fujity ze względu na występowanie nad akwenem i na ogół niewielkich szkodach. Jeżeli chodzi o silniejsze trąby powietrzne, tj. stopnia 2. i wyżej w skali Fujity, wyróżniają się obszary Polski południowej i centralnej, gdzie zjawisk tego typu jest nieco więcej. Nie oznacza to jednak, że są w naszyj kraju obszary niezagrożone trąbami powietrznymi. Z drugiej strony trudno wyróżnić w Polsce jakąś zwartą i jednoznaczną „aleję tornad”.

Nie znając zawartości filmu przesłanego do redakcji nie wypowiemy się, czy faktycznie mogła to być trąba powietrzna, ale warto wspomnieć o kilku efektach, które czasem są utożsamiane z trąbą powietrzną, ale tak naprawdę są czymś innym.

Podam trzy przykłady: lejek chmurowy (funnel cloud) – jest to wir powietrza schodzący z chmury kłębiastej, ale niesięgający ziemi, czasem nazywany zalążkiem trąby powietrznej. Jednak ponieważ nie sięga ziemi, to formalnie trąbą powietrzną nie jest.

Drugi przykład – to wir pyłowy (dust devil – diabełek pyłowy), który jest zawirowaniem powietrza niezwiązanym z chmurą burzową. Czasem w angielskiej nomenklaturze uznaje się go za specyficzną odmianę tornada (dużo mniejszy w zasięgu i na ogół mniej niszczący), ale formalnie nie jest klasyfikowany jako trąba powietrzna.

Trzeci przykład – to tak naprawdę chmura typu fractus (stratus fractus, cumulus fractus), branżowo określana jako scud cloud. Chodzi o strzępy chmur występujące na ogół po przejściu opadu przelotnego czy burzy, występujące często poniżej podstawy chmur i czasem mają specyficzny kształt przypominający lejek, ale nie wirują – dlatego w żadnym razie nie są trąbami powietrznymi.