Modre Wody w Tomaszowie Mazowieckim

Reklama

Tak pisał w poemacie „ MODRE WODY” w roku 1901 poeta Zygmunt Różycki, który to w latach swojej młodości mieszkał w Tomaszowie Mazowieckim przy ulicy św. Antoniego.

Pierwszą informację o NIEBIESKICH ŹRÓDŁACH znajdujemy w aktach z 1754 roku. Informacja dotyczyła osady młyńskiej o nazwie „UTRATA” i pochodziła od nazwiska właściciela młyna stojącego u ujścia strumyka z NIEBIESKICH ŹRÓDEŁ.

MODRE WODY  tak były nazywane w II połowie XIX wieku NIEBIESKIE ŹRÓDŁA - jedno z najciekawszych i najpiękniejszych zjawisk przyrodniczych w Polsce. Leżą na prawym brzegu rzeki Pilicy, stanowiąc  barwne wywierzysko  krasowe,  jak również obszar pięknej przyrody otoczonej różnorodną roślinnością i są miejscem schronienia dzikiego ptactwa.

Znana ówcześnie poetka, bibliotekarka oraz właścicielka księgarni w Tomaszowie Mazowieckim, Pani Emilia Topas-Berensztajn w swoim wydawnictwie z roku 1888 pisała m.in. : „ … MODRE WODY- coś czego całej piękności zrozumieć nie można, ten co tego nie widział własnemi oczyma …”

Wygląd rezerwatu opisywał również ówczesny właściciel ziemski Juliusz Ostrowski  w swoim opracowaniu pt. : „MODRE  WODY” z roku 1911. Pisał w nim m.in.: „ MODRE WODY przedstawiają zjawisko przyrody dla oka powabne i dla umysłu ciekawe. Woda w wielu miejscach stawu bije ze szczeliny opoki pokrywającej dno, burzy piasek ziarnisty, który przez pryzmat wody przybiera barwę niebieską…”

[reklama2]

Jeszcze wcześniej, to jest w roku 1849 L. Wolski w swoim wydawnictwie pt.:” Rys hydrografii Królestwa Polskiego” pisał :        „… Pod wsią Wąwałem, nad samym brzegiem Pilicy, płynie rzadkiej piękności strumień do tego stopnia w wodę obity, że w odległości 50 prętów , wodościek od niego idący jest w stanie poruszać młyn na dwa koła przedsiębierne…”

W związku z dużą popularnością NIEBIESKICH ŹRÓDEŁ, od roku 1912 zaczęto budować pomost widokowy, a w latach późniejszych również pomosty i kładki celem ułatwienia dostępu w głąb terenu.

Dopiero w latach 50 ubiegłego wieku działacze ochrony przyrody zlikwidowali kładki i pomosty chroniąc źródła przed zadeptaniem i płoszeniem ptactwa.

Natomiast w roku 1957 saperzy Wojska Polskiego usypali kamienny wał oporowy, który stworzył do dzisiaj istniejącą spacerową groblę mającą głownie na celu zabezpieczenie przed wylewaniem rzeki Pilicy.

Ciekawostką jest fakt, iż NIEBIESKIE ŹRÓDŁA leżały w granicach woj. kieleckiego i dopiero 7 grudnia 1959 roku decyzją Rady Ministrów włączono je do granic miasta Tomaszowa Mazowieckiego.

Zarządzeniem Ministra Leśnictwa z lipca 1961 roku teren NIEBIESKICH ŹRÓDEŁ został uznany formalnie jako rezerwat przyrody, choć wcześniej w roku 1928 rozporządzeniem Prezydenta RP źródła uznane były za zabytek.

NIEBIESKIE ŹRÓDŁA są uroczym fragmentem krajobrazu, wśród którego rośnie ogromna liczba różnorakich roślin oraz żyje tam szeroka gama ptactwa.

Są dotychczas jednym z najlepiej znanych i najbardziej cenionych w Polsce obiektów przyrodniczych, sławiących jednocześnie nasze miasto.

 Powinniśmy dbać o to, aby ta osobliwość przyrodnicza zachowała na zawsze swoje piękno i żeby każde pokolenie dbało o utrzymanie NIEBIESKICH ŹRÓDEŁ.

Informację opracował

ZYGMUNT DZIEDZIŃSKI