Wybory bezpośrednie wójta, burmistrza lub prezydenta miast
Zacznijmy od tego, co zazwyczaj budzi najwięcej emocji. Od 2002 r wybieramy wójtów, burmistrzów i prezydentów miast w wyborach bezpośrednich. Oznacza to, że zwycięzcą jest kandydat, który uzyskał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów, przy czym ważność wyborów nie zależy od frekwencji wyborczej.
Jeżeli żaden kandydat nie uzyskał poparcia więcej niż połowy głosujących, konieczne jest przeprowadzenie drugiej tury głosowania, do której kwalifikuje się dwóch kandydatów z najlepszym wynikiem w pierwszej turze. Druga tura odbywa się – podobnie jak w wyborach prezydenckich – po dwóch tygodniach, czyli w tegorocznych wyborach 30 listopada 2014 roku.
Jeżeli którykolwiek z dwóch kandydatów zakwalifikowanych do drugiej tury zrezygnuje z kandydowania, utraci prawa wyborcze albo umrze, w jego miejsce do wyborów w ponownym głosowaniu dopuszcza się kandydata, który otrzymał kolejno największą liczbę głosów w pierwszym głosowaniu. W takim przypadku termin ponownego głosowania odracza się o kolejne dwa tygodnie.
Wybory do rad gmin
System wyboru radnych w większości gmin (z wyjątkiem miast na prawach powiatu) jest bardzo prosty. Gmina jest podzielona na tyle okręgów wyborczych, ile mandatów jest do obsadzenia w danej radzie, są to tzw. jednomandatowe okręgi wyborcze. Ich liczba zależy od liczby mieszkańców w danej gminie. Wybieramy:
- piętnastu radnych w gminach do 20.000 mieszkańców
- dwudziestu jeden w gminach do 50.000 mieszkańców
- dwudziestu trzech w gminach do 100.000 mieszkańców
Podział gminy na okręgi wyborcze dokonywany jest przez radę gminy na wniosek wójta. Podział powinien respektować tzw. jednolitą normę przedstawicielstwa. Oznacza to, że w każdym okręgu liczba wyborców przypadająca na jeden mandat radnego powinna być zbliżona, aby zapewnić każdemu z nich równą siłę głosu.
Informację o okręgach wyborczych, ich granicach i numerach wójt (burmistrz, prezydent)musi podać do publicznej wiadomości w formie obwieszczenia najpóźniej w 70. dniu przed dniem wyborów, czyli do początku września. W praktyce informacje o okręgach wyborczych są także publikowane w biuletynach informacji publicznej. Rady gminy mogą wprowadzać zmiany najpóźniej na trzy miesiące przed upływem kadencji, czyli do 21 sierpnia 2014.
W każdym okręgu jednomandatowym wybieramy tylko jednego radnego. Zostaje nim kandydat, który uzyskał największą liczbę głosów. Nie musi jednak otrzymać poparcia większości głosujących czy uprawnionych do głosowania w danym okręgu
Wybory do rady powiatu
W wyborach do rad powiatu również obowiązuje system proporcjonalny z 5-procentowym progiem wyborczym. W okręgach wybiera się od 3. do 10. radnych. W sumie wybieramy piętnastu radnych w powiatach liczących do 40 000 mieszkańców i po dwóch na każde kolejne rozpoczęte 20 000 mieszkańców, ale nie więcej niż 29. radnych. W powiecie liczącym sobie 65 tysięcy mieszkańców wybierzemy zatem 19. radnych itd.
Podziału powiatu na okręgi wyborcze dokonuje rada powiatu, przy czym przyjmuje się zasadę, że okręgiem wyborczym jest jedna gmina. Biorąc pod uwagę, jednolitą normę przedstawicielstwa przydziela się liczbę mandatów proporcjonalną do liczby mieszkańców.
Wybory do sejmiku województwa
Radnych sejmiku województwa wybieramy także w okręgach wielomandatowych i w systemie proporcjonalnym z zastosowaniem 5-procentowego progu wyborczego. Okręgi wyborcze mogą się bardzo różnić swoją wielkością. Mogą liczyć od 5 do 15 mandatów. Wybieramy w sumie 30. radnych w województwach liczących do dwóch milionów mieszkańców (np. lubuskie, opolskie, świętokrzyskie czy warmińsko-mazurskie) oraz po trzech dodatkowych na każde rozpoczęte 500.000 mieszkańców. Sejmik województwa decydując o podziale województwa na okręgi musi oczywiście respektować jednolitą normę przedstawicielstwa.
W kolejnej częsci cyklu zajmiemy się kandydatami na samorządowców
Napisz komentarz
Komentarze