Antybiotyki? Ostrożnie!

Łódzki OW NFZ zrealizował także audycję telewizyjną na temat antybiotykoterapii w cyklu ABC pacjenta, a internautom udostępnił specjalny serwis na stronie www Oddziału.

Reklama

Europejski Dzień i Światowy Tydzień Wiedzy o Antybiotykach

W 2008 roku Komisja Europejska na wniosek Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC, ang. European Centre for Disease Prevention and Control) ustanowiła dzień 18 listopada corocznym, Europejskim Dniem Wiedzy o Antybiotykach (ang. European Antibiotic Awareness Day).

Zgodnie z założeniami kampanii ma ona zaangażować jak najszerszy zakres instytucji, środowisk eksperckich, środków masowego przekazu i opinii publicznej oraz zwrócić uwagę na zjawisko antybiotykooporności jako kluczowego zagrożenia dla zdrowia publicznego. Co roku w ramach tej kampanii promowane są różne, specyficzne i najbardziej aktualne z punktu widzenia zagrożeń epidemiologicznych zagadnienia. Kampania ma zwrócić uwagę na zagrożenie utratą skuteczności antybiotyków w efekcie nieracjonalnego ich stosowania. EDWA stanowi unikatową platformę pozwalającą na rozpowszechnianie aktualnych informacji na temat problemu antybiotykooporności drobnoustrojów w całej Europie kierowana zarówno do profesjonalistów medycznych jak i ogółu społeczeństwa. Koordynacją kampanii Polsce co roku od 2008 roku zajmuje się zespół Narodowego Programu Ochrony Antybiotyków.

W  tym roku po raz pierwszy przekaz Europejskiego Dnia Wiedzy o Antybiotykach wzmocniony również będzie obchodami Światowego Tygodnia Wiedzy o Antybiotykach ustanowionego przez Światową Organizację Zdrowia na dni 16 - 22 listopada. Wśród celów kampanii wymienia się doprowadzenie do tego, aby na całym świecie antybiotykooporność uznano za zagrożenie dla zdrowia, zwiększenie świadomości nt. konieczności chronienia działania antybiotyków oraz zaangażowanie wszystkich grup społecznych w walkę z tym problemem.

W Polsce, zadania w obszarze walki z antybiotykoopornością realizowane są przez zespół ekspertów w ramach programu zdrowotnego Ministerstwa Zdrowia pn. „Narodowy Program Ochrony Antybiotyków na lata 2011 - 2015” (www.antybiotyki.ed.pl).

Antybiotyki

Antybiotyki to substancje chemiczne wytwarzane przez organizmy, działające bakteriobójczo lub bakteriostatycznie w niskich stężeniach na drobnoustroje. Stosuje się je w leczeniu wszelkiego rodzaju zakażeń bakteryjnych. Niektóre z nich znalazły zastosowanie w leczeniu nowotworów.

Antybiotykooporność. Co to jest?

Antybiotyki jeszcze do niedawna były najskuteczniejszą bronią w walce z zakażeniami bakteryjnymi. Jednak już w chwili odkrycia tej grupy leków znane było również zjawisko oporności na antybiotyki. Początkowo stanowiło ono problem marginalny, ponieważ na rynku pojawiały się co jakiś czas nowe związki do walki z bakteriami. Dzięki temu nowe leki początkowo wygrywały w wyścigu z antybiotykoopornością drobnoustrojów. Niestety w ostatniej dekadzie XX wieku problem oporności na antybiotyki zaczął wymykać się spod kontroli.

O oporności na antybiotyki mówimy wówczas, gdy antybiotyk nie zabija bądź nie hamuje namnażania bakterii, a leczenie nim nie jest skuteczne. Oporność może być naturalna lub nabyta. Oporność naturalna to oporność wynikająca z właściwej dla gatunku drobnoustroju struktury lub fizjologii komórki. Jest to oporność, która istniała przed wprowadzeniem antybiotyków. Natomiast nabyta oporność to nowa cecha szczepu drobnoustroju wynikająca ze zmiany w materiale genetycznym. Powstaje w wyniku mutacji albo uzyskania obcego DNA drogą transformacji, koniugacji bądź transdukcji. Zdobyte w ten sposób przez bakterie umiejętności unikania działania antybiotyku, a więc oporność są trwałe i dziedziczne, przez co lawinowo zwiększa się liczba opornych komórek bakterii.

Głównym źródłem problemów nabywania oporności, przez szczepy bakterii jest intensywne stosowanie antybiotyków. Antybiotykooporności całkowicie nie wyeliminujemy, ale możemy ograniczyć jej rozmiar, spowolnić jej powstawanie i rozprzestrzenianie, rozważniej stosując antybiotyki.

Należy podejmować wszelkie możliwe działania aby antybiotyki nie traciły skuteczności i mogły pomóc wtedy, kiedy będą naprawdę potrzebne. Przyjmowanie antybiotyku musi być odpowiedzialne – tylko tak można przedłużyć ich skuteczność w przyszłości.

Pacjenci i antybiotyki

Obecnie obserwuje się niezdrową tendencję do często niepotrzebnego przyjmowania przez pacjentów dużej ilości antybiotyków, czego skutkiem jest uodpornienie się coraz większej ilości szczepów bakterii na tego typu leki.

Pamiętaj!

• Antybiotyki może przepisywać wyłącznie lekarz po zbadaniu pacjenta.
• Stosuj się do zaleceń lekarza – nie przerywaj zaleconej terapii, nawet, jeśli poczujesz się lepiej.
• Stosuj podstawowe zasady higieny, aby zatrzymać rozprzestrzenianie się bakterii.
• Antybiotyki nie są środkami przeciwbólowymi i nie można nimi wyleczyć każdej choroby.
• W razie wystąpienia przeziębienia lub grypy, należy dać organizmowi czas na powrót do zdrowia, istnieją inne poza antybiotykami sposoby łagodzenia objawów, które nawet w procesie leczenia mogą utrzymywać się nawet przez 3 tygodnie (np. kaszel po przeziębieniu).
• Antybiotyki działają tylko na bakterie.
• Antybiotyki nie leczą: grypy, kaszlu, przeziębienia, większości ostrych zapaleń gardła i oskrzeli.
• Nigdy nie stosuj antybiotyku, którego nie przepisał lekarz.
• Przy kolejnej infekcji nigdy nie przyjmuj antybiotyku, który pozostał w domu po poprzedniej kuracji.
• Nie lecz się sam.

• Nigdy nie przekazuj pozostałych antybiotyków innym osobom.
• Zaufaj wiedzy lekarza – nie namawiaj go, żeby przepisał antybiotyk.
• W razie niepowodzenia leczenia skontaktuj się ze specjalistą ds. antybiotykoterapii.

Materiał przygotowano na podstawie informacji udostępnionych przez Narodowy Program Ochrony Antybiotyków