Depresja jesienna – jak sobie z nią radzić?

Czym jest depresja jesienna?

Nazywana również depresją sezonową jest zaburzeniem depresyjnym, które pojawia się w okresie jesienno-zimowym. Sezonowe zaburzenie występuje głównie późną jesienią, a kończy się wraz z początkiem wiosny. Jednak zdarzają się osoby, których obniżenie nastroju dotyka także wiosną i latem. To zaburzenie najczęściej dotyka osoby młode między 20, a 30 rokiem życia, także częściej chorują kobiety niż mężczyźni. W Polsce depresja sezonowa dotyka około 10% społeczeństwa.

Przyczyny jednak nie są do końca znane, prawdopodobnie jest to spowodowane ograniczoną ilością światła słonecznego w tym okresie, które dociera do naszych oczu. Zauważono, że najmniej korzystny jest brak światła w godzinach rannych, ponieważ rozregulowuje dobowy cykl człowieka. Ograniczony dostęp słońca powoduje zwiększenie wytwarzania melaniny, czyli hormonu odpowiadającego za sen, także wydzielane jest mniej serotoniny - hormonu, który odpowiada za nasze uczucie szczęścia. Uważa się również, że na częstość zachorowań ma wpływ stopień niedoboru słońca, co miałoby być przyczyną większej ilości chorych osób w krajach z niewielką ilością słońca, są to często kraje północne, np. Alaska. Jedną z przyczyn może być podatność siatkówki oka na światło, dlatego osoby których siatkówka jest mniej wrażliwa, mogą uskarżać się na spadek samopoczucia także w pochmurne dni w miesiącach letnich. Podatność na tego typu zaburzenia może być również przekazywana genetycznie.

Objawy depresji sezonowej utrudniają normalne i prawidłowe funkcjonowanie człowieka oraz mogą być bardzo uciążliwe dla osoby dotkniętej tą chorobą. Sezonowe zaburzenie afektywne objawia się poprzez obniżenie nastroju, czyli pogorszenie samopoczucia. Nasilają się wtedy takie emocje jak smutek czy przygnębienie. Osoba dotknięta depresją wycofuje się z życia towarzyskiego, trzyma się na uboczu. Brakuje jej energii oraz motywacji do pracy. Występują zaburzenia koncentracji i uwagi, mogą pojawiać się trudności w zapamiętywaniu i przypominaniu sobie pewnych informacji. Do objawów można zaliczyć także poczucie beznadziejności, drażliwość, zobojętnienie, utarta zainteresowań czy spadek libido. Charakterystyczne dla depresji jesiennej jest wzmożony apetyt, zwłaszcza na węglowodany, czyli cukry co w konsekwencji może prowadzić do przyrostu masy ciała. Człowiek dotknięty tym zaburzeniem może także być bardziej senny oraz jakość snu się pogarsza. Pojawia się również problem z wykonywaniem codziennych czynności. 

Jak leczyć depresję jesienną?

Najczęstszym objawem depresji jesiennej tak jak wspomniałam wcześniej jest niedobór światła słonecznego w okresie jesienno-zimowym, więc jedną z metod radzenia sobie z tym zaburzeniem jest fototerapia. Polega ona na naświetlaniu pacjenta za pomocą specjalnych lamp fluorescencyjnych, które emitują sztuczne światło o podobnym natężeniu jak to naturalne, czyli od 2500 luksów do 10 000 luksów. Jednocześnie jest ono silniejsze od tego sztucznego, obecnego w naszych domach, które osiąga moc o maksymalnej sile 500 luksów. W ten sposób można wyleczyć nawet 70% pacjentów. Występują również skutki uboczne tego sposobu takie jak ból głowy, suchość śluzówek i oczu, jednak są one rzadkie. Zauważono, że już taka dawka sztucznego światła jak to emitowane przez specjalistyczne lampy korzystnie wpływa na wydzielanie hormonów i przekaźników mózgowych, które poprawiają nasze samopoczucie. Zabieg ten przeprowadza się najczęściej dwa razy dziennie-rano i wieczorem, trwają one od 30 minut do 2 godzin. Powtarza się je codziennie od jednego do kilku tygodni. Pozytywne działanie fototerapii powinno się już zauważyć po około tygodniu od pierwszego zabiegu. Fototerapię można łączyć razem z psychoterapią, gdy u pacjenta występują również inne trudności lub ma pomóc zrozumieć chorobę.

Jako wsparcie do fototerapii podaje się leki przeciwdepresyjne, które mają za zadanie zlikwidować objawy choroby, a także poprawić samopoczucie pacjenta. W łagodniejszych przypadkach stosowane są leki ziołowe, które są dostępne bez recepty. Skutecznym sposobem na walkę w lżejszych przypadkach depresji jest również dziurawiec, jednak nie można go łączyć z fototerapią oraz innymi lekami antydepresyjnymi.

W walce z depresją jesienną może być bardzo ważna dieta bogata w niezbędne minerały i witaminy. Warto dbać, aby spożywać odpowiednie ilości witaminy B, która jest zawarta w jajkach, otrębach, płatkach owsianych. Przydatne będzie spożywanie kwasu foliowego, znajdującego się w sałacie, kapuście, burakach, fasoli, ogórkach. Dla lepszego funkcjonowania układu nerwowego można uzupełnić dietę w magnez. Jest on zawarty w orzechach, soi, roślinach strączkowych, pieczywie pełnoziarnistym. Ruch jest również pomocny w walce z objawami obniżenia nastroju.

Artykuł przygotowało Empatio - Poradnia Psychologiczno-Psychiatryczna Magdaleny Senderowskiej z Wrocławia - empatio.pl