Specjalistycznej pomocy psychologicznej i psychiatrycznej potrzebuje 630 tys. dzieci – zauważył UNICEF w Polsce. Niestety większość z nich latami pozostaje bez odpowiedniego wsparcia, dlatego organizacja apeluje o poprawę dostępności do usług w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, dając jednocześnie kilka podpowiedzi rodzicom i opiekunom, jak rozmawiać z nastolatkami, przybliżając etap rozwoju dzieci i wyzwania, z jakimi się one mierzą.
"Gdy dziecko wchodzi w okres dojrzewania, jest w stanie wyrazić swoje uczucia i dokonywać wyborów dotyczących przyjaciół czy aktywności pozalekcyjnych. Z tą niezależnością wiąże się większe skupienie na własnej osobie, zainteresowaniach i znajomych. Dzieci w tym wieku przechodzą wiele zmian fizycznych, takich jak rozpoczęcie miesiączkowania u dziewcząt czy mutacja głosu u chłopców. Niektóre dzieci mogą odczuwać niepokój w związku z tymi zmianami" – przypomnieli w kontekście dzieci w wieku 11-13 lat przedstawiciele UNICEF.
Zaznaczyli też, że dojrzewanie fizyczne w połączeniu z obawami o wygląd i rosnącym znaczeniem grupy rówieśniczej mogą wpłynąć na samopoczucie i stan emocjonalny dziecka.
"Dzieci w tym wieku mogą doświadczać wahania nastrojów, problemów z odżywianiem czy przeciążenia nauką. Mogą także czuć smutek i niepokój, które niejednokrotnie prowadzą do braku pewności siebie czy niskiej samooceny. To może być trudny etap rozwoju. Świadomość, że dziecko może porozmawiać z rodzicem o swoich zmartwieniach lub problemach ma ogromne znaczenie" – podkreślili.
Poradzili, by przede wszystkim znaleźć czas i miejsce na rozmowę z dzieckiem, bez presji i oczekiwań.
"Rozważ, czy nie rozpocząć rozmowy podczas prac domowych, gotowania lub wspólnej podróży. Niech toczy się ona naturalnie i będzie dialogiem, a nie tylko jednostronnym wypytywanie dziecka. Weź też pod uwagę nastrój młodego człowieka – jeśli ma zły dzień lub jest zajęte, wybierz inną porę" – radzą.
"Jeśli zauważysz zmiany w nastroju lub zachowaniu dziecka, delikatnie daj mu znać i zapytaj, czy chciałoby o tym porozmawiać. Komunikacja z dzieckiem powinna być otwarta i szczera. Słuchaj tego, co mówi dziecko i zachęcaj je do wyrażenia swojej opinii. Zachęć je do otwartości i zapewnij, że jesteś przy nim. Zapytaj dziecko, co jego zdaniem należy zrobić i zmienić. Jeśli dziecko nie ma pomysłu, to zaproponuj, że przejdziecie przez to razem i wypracujecie rozwiązanie. Wspieraj dziecko w tym, co pozwala mu czuć się lepiej" – dodają.
Odradzają dorosłym, by mówić dziecku, co powinno zrobić.
"Zamiast tego zapytaj, jak możesz mu pomóc. Nie ignoruj i nie umniejszaj emocji dziecka. Nie kłóć się. Jeśli dojdzie do kłótni, spróbuj jak najszybciej rozwiązać konflikt, przeproś i zacznij rozmowę od nowa. Nie obwiniaj innych (szkoły, nauczycieli, przyjaciół) – to nie rozwiązuje problemu. Nie porównuj. Unikaj mówienia np. +inne dzieci nie mają takich problemów+" – przekazali.
"Pamiętaj, że cierpliwość i konsekwencja są kluczowe dla porozumienia. W tym wieku dziecko może okazywać rodzicom mniej uczuć i czasami wydawać się niegrzeczne lub porywcze. Chce być bardziej niezależne i mieć większą kontrolę, dlatego istnieje możliwość, że w rozmowach napotkasz opór. Pamiętaj, że to może zająć trochę czasu, ale zawsze staraj się jasno powiedzieć, że je kochasz i zależy ci tylko na jego szczęściu i dobrym samopoczuciu" – dodali.
UNICEF zauważa, że nieco starsze nastolatki w wieku 14-18 lat wchodzą w dorosłość. "Rozwijają własną osobowość i szukają większej niezależności oraz odpowiedzialności. Coraz częściej wchodzą w interakcje z innymi za pośrednictwem mediów społecznościowych i telefonów komórkowych. W rezultacie mogą spędzać mniej czasu z rodziną, a więcej z przyjaciółmi. To także czas zmian fizycznych zarówno dla dziewcząt, jak i chłopców, które mogą prowadzić do niepokoju związanego np. z wagą. Dzieci w tym wieku mogą przejawiać problemy z odżywianiem, odczuwać niepokój, mieć wahania nastrojów, a nawet stany depresyjne, co prowadzi do obniżenia samooceny lub innych, poważniejszych problemów" – ostrzegają eksperci z UNICEF.
"Zły stan zdrowia psychicznego w okresie dojrzewania może iść w parze z innymi zagrożeniami i zachowaniami ryzykownymi, w tym z używaniem alkoholu lub narkotyków, narastającą agresją, a także niebezpiecznymi zachowaniami seksualnymi. Ponieważ wiele zachowań zdrowotnych przenosi się z okresu dojrzewania do wieku dorosłego, bardzo ważne jest wspieranie nastolatków w kształtowaniu zdrowych nawyków. Ważne jest, aby dziecko odczuło, że zawsze możesz mu pomóc w trudnych chwilach. Okaż miłość, zrozumienie i wsparcie" – dodają.
Radzą, by stworzyć okazję do rozmowy. "Zapytaj dziecko, jak minął mu dzień. Zadawaj otwarte pytania, aby zrozumieć, jak się czuje, np. +Czy możesz wyjaśnić, co masz na myśli, mówiąc…?+ lub +Jak myślisz, że byś się czuł, gdyby…?+. Zapytaj o jego opinię, a nawet podziel się swoją, aby lepiej się zrozumieć" – podpowiadają.
"Jeśli obawiasz się, że samookaleczanie się może stanowić problem nastolatka, to delikatnie podnieś ten temat i spróbuj dowiedzieć się, czy dziecko kiedykolwiek o tym myślało. Warto zacząć od ogólnego pytania, np.: +Niektórzy ludzie w twoim wieku krzywdzą się. Czy słyszałeś kiedyś o takich osobach od twoich znajomych?+. Zapewnij dziecko, że zawsze jesteś przy nim, mówiąc np. +Wiesz, że zawsze możesz ze mną porozmawiać o wszystkim+. Dzięki temu dziecko wie, że może z tobą porozmawiać i chcesz mu pomóc" – zaznaczyli.
Doradzają, by porozmawiać z nastolatkiem o tym, ile czasu spędza w internecie i jakie ma nawyki w korzystaniu z sieci.
"Zapewnij dziecko, że jeśli ma kłopoty lub popełniło błąd – jesteś przy nim i możesz mu pomóc bez względu na wszystko. Otwarcie mów o swoich uczuciach. Pokazanie dziecku, jak radzisz sobie ze stresem, może być dla niego przykładem. Opowiedz też, jak radziłeś sobie z problemami, gdy byłeś w jego wieku" – napisali.
Wskazują, by nie mówić również starszym nastolatkom, co mają robić, lecz pytać, co ty możesz zrobić, aby mu pomóc.
"Współpracujcie, aby znaleźć rozwiązania. Nie rozmawiaj z dzieckiem, kiedy jesteś zły. Odejdź, weź oddech i uspokój się – możesz kontynuować rozmowę później. Nie siłuj się. Zamiast się kłócić – spróbuj wczuć się w jego emocje, zrozumieć je" – doradzają eksperci.
Przypominają też, że trudne doświadczenia nastolatków są elementem na drodze do stawania się niezależnymi osobami dorosłymi.
"Pomaganie dzieciom w utrzymaniu więzi ze szkołą, rodziną i przyjaciółmi zapobiega wielu destrukcyjnym zachowaniom, takim jak zażywanie narkotyków czy przemoc. Poświęć czas na znalezienie sposobów wspierania dziecka. Nie zawsze będzie to łatwe i może wymagać cierpliwości. Jeśli jednak czujesz, że twoje wsparcie jest niewystarczające lub potrzebujesz pomocy, udaj się do specjalisty" – radzą.(PAP)
Napisz komentarz
Komentarze