Po rozpatrzeniu ]wniosków, wypłacono w skali kraju ok. 250 mln zł na rzecz 165 tys. osób. Dofinansowanie PFRON uzyskało niespełna 62 proc. wnioskujących, a jego wielkość stanowiła zaledwie 57 proc. wnioskowanej kwoty ogółem. Wielkość środków PFRON przeznaczanych na dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze od lat nie zaspokaja zatem potrzeb osób z niepełnosprawnościami - oceniła NIK.
Środki PFRON wykorzystywano zgodnie z prawem, natomiast ze względu na ograniczoną ilość ustalano dodatkowe zasady. Wprowadzanie tych zasad odbywało się pomimo braku stosownej podstawy prawnej w przepisach - zauważa NIK. W ubiegłym roku w Tomaszowie Mazowieckim środków zabrakło już we wrześniu. To i tak znacząca poprawa, ponieważ kilka lat temu okres oczekiwania sięgał kilku lat. Powodów było wiele, wśród nich ordynarna wyłudzenia za pomocą zawyżanych faktur. Uszczelnienie systemu dało bardzo pozytywne wyniki. Warto przy tym zaznaczyć, że kilkukrotnie w tym czasie wzrosła liczba realizowanych wniosków.
Co prawda kontrolą NIK objęto osiem powiatowych centrów pomocy rodzinie działających na obszarze województwa mazowieckiego (powiaty: grójecki, makowski, nowodworski, przysuski, sochaczewski, sokołowski, wyszkowski, zwoleński), to jednak podobnie funkcjonuje to w całej Polsce. Badaniem objęto lata 2021, 2022 i 2023 (I-III kwartał). Celem kontroli było zbadanie, czy PCPR prawidłowo udzielały dofinansowania na zakup sprzętu rehabilitacyjnego, przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych osobom z niepełnosprawnościami.
Jak czytamy w informacji na temat wyników kontroli powiatowe centra pomocy rodzinie prawidłowo wykonywały zadania związane z dofinansowaniem zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze dla osób z niepełnosprawnościami. Jednocześnie wskazano, że niewystarczające środki będące w dyspozycji PCPR powodowały natomiast, że powiaty wprowadzały w życie dodatkowe zasady przyznawania dofinansowania, pomimo braku stosownej podstawy prawnej.
NIK przypomina, że według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2021 r. około 2,3 mln Polaków pobierających świadczenia emerytalno-rentowe lub zgłoszonych do ubezpieczenia przez płatników składek ZUS, posiadało orzeczenia o niepełnosprawności lub niezdolności do pracy.
W 2022 r. do 380 samorządów powiatowych w Polsce wpłynęło blisko 268 tys. wniosków o dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, na łączną kwotę ok. 440 mln zł. Dotyczyły one sprzętu niezbędnego do zajęć rehabilitacyjnych oraz przyrządów i przedmiotów umożliwiających lub ułatwiających samodzielne funkcjonowanie osoby niepełnosprawnej (np. protezy, kule, wózki inwalidzkie, aparaty słuchowe, różnego rodzaju lupy dla niedowidzących, pieluchomajtki, cewniki). Po rozpatrzeniu złożonych wniosków, wypłacono w skali kraju ok. 250 mln zł na rzecz 165 tys. osób. Dofinansowanie uzyskało niespełna 62 proc. wnioskujących, a jego wielkość stanowiła zaledwie 57 proc. wnioskowanej kwoty ogółem.
"Wielkość środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przeznaczanych na dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze od lat nie zaspokaja zatem potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Stanowi to szczególnie istotny problem dla osób doświadczonych ograniczeniem sprawności organizmu, znajdujących się jednocześnie w trudnej sytuacji materialnej, dla których skorzystanie ze wsparcia finansowego przy zakupie niezbędnych przedmiotów i urządzeń ma szczególne znaczenie" - podniesiono w informacji Najwyższej Izby Kontroli.
- Wbrew pozorom są to bardzo duże kwoty. Nawet jeśli komuś wydaje się, że dofinasowanie 200 zł do zakupu pieluch raz na kwartał jest niewielką kwotą. Pamiętać trzeba, że to jednak osoby z poważnymi schorzeniami. Mają więc potrzeb dużo więcej. Dlatego w ubiegłym roku zdecydowaliśmy, że naszych pacjentów będziemy wspierać, kiedy okaże się, że pieniądze z PFRON na dany rok się wyczerpały - mówi Adrian Strzępek z Twój Sklep Medyczny w Tomaszowie Mazowieckim ul. Słowackiego 4
Powiaty radzą sobie z brakiem środków na różne sposoby. Część z nich odrzuca wnioski o dofinansowanie, po wyczerpaniu puli środków. W Tomaszowie czekają one na realizację w kolejnych transzach.
W wyniku kontroli NIK stwierdzono, że wdrożone w powiatach rozwiązania organizacyjne umożliwiały właściwą realizację zadań w zakresie dofinansowania zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. PCPR pozyskiwały wiedzę o potrzebach osób z niepełnosprawnościami, co umożliwiało hierarchizację zadań dotyczących rehabilitacji społecznej oraz właściwy podział środków przewidzianych na ich realizację. Zaznaczono, że dzięki aktywnemu monitorowaniu wykorzystania środków Funduszu zapewniono pełne i efektywne ich wykorzystanie.
"PCPR rzetelnie rozpatrywały składane wnioski, dokonując następnie należnych wypłat dofinansowania. Środki PFRON wykorzystywano zgodnie z prawem oraz gospodarnie, natomiast ze względu na ograniczoną ich ilość, w poszczególnych powiatach ustalano dodatkowe zasady przyznawania dofinansowania, dążąc do objęcia pomocą jak największej liczby osób z niepełnosprawnościami, według jednakowych i transparentnych zasad. Wprowadzanie tych zasad odbywało się jednak pomimo braku stosownej podstawy prawnej w przepisach powszechnie obowiązujących" - zauważa NIK.
"PCPR monitorowały stopień wykorzystania środków. Na podstawie analiz zgromadzonych danych występowały do organów powiatu z propozycjami zmian wielkości finansowania poszczególnych zadań z zakresu rehabilitacji społecznej, w tym dofinansowania zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. W związku z ograniczonymi zasobami finansowymi podejmowano również decyzje o zmianach wielkości maksymalnego dofinansowania (w ramach limitów określonych przepisami), tak aby wsparciem objąć jak największą liczbę wnioskodawców, efektywnie wykorzystując środki PFRON" - informuje NIK.
W ocenie NIK PCPR zapewniały prawidłowe rozpatrywanie wniosków o dofinansowanie zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze. Były one właściwie analizowane i weryfikowane pod względem merytorycznym i formalnym. W szczególności nie odnotowano ani jednego przypadku udzielenia dofinansowania osobie nieuprawnionej lub nieprzyjęcia wniosku o dofinansowanie. Stwierdzone w sześciu PCPR nieprawidłowości dotyczyły najczęściej niedochowania obowiązujących terminów rozpatrzenia wniosku, poinformowania wnioskodawców o występujących we wnioskach uchybieniach lub przekazania dofinansowania na konto świadczeniodawcy realizującego zlecenie. Nie miały one jednak istotnego wpływu na ogólną, pozytywną ocenę działalności tych jednostek w zakresie objętym kontrolą. O właściwej realizacji zadań związanych z rozpatrywaniem wniosków o dofinansowanie może świadczyć również fakt, że w latach 2021-2023 do objętych kontrolą PCPR nie kierowano skarg dotyczących spraw związanych z udzielaniem dofinansowania zaopatrzenia w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze.
Z tego względu, w skierowanych do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wnioskach de lege ferenda, NIK uznała za zasadne podjęcie działań mających na celu zmianę ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami poprzez nadanie radzie powiatu uprawnienia do ustalania zasad przyznawania dofinansowania ze środków PFRON, w ramach limitów dofinansowania, z jednoczesną możliwością wprowadzenia dodatkowych kryteriów uwzględniających skalę i hierarchię potrzeb mieszkańców danego powiatu. Uznała też, że konieczne jest podjęcie prac legislacyjnych w celu jednoznacznego określenia formy rozstrzygnięcia o sposobie rozpatrzenia wniosku o dofinansowanie ze środków PFRON oraz zaświadczenia o wysokości przyznanego dofinansowania.
Napisz komentarz
Komentarze